Uluslararası çocuk kaçırma vakaları, globalleşmenin etkisiyle son yıllarda sıkça rastlanılan bir hukuki mesele haline gelmiştir. Çocuğun mutad meskenine iadesini konu alan yargılama süreci, temel hak ve özgürlüklerle ilgili pek çok unsuru da içinde barındırdığından insan hakları hukukunu da ilgilendirmektedir. Bu nedenle uluslararası çocuk kaçırma, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların konusunu oluşturmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, uluslararası çocuk kaçırma içtihadını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yanında geniş bir uluslararası arka plandan yararlanarak geliştirmektedir. Bu kapsamda uluslararası hukuk kural ve ilkeleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları için önemli bir referans noktasıdır. Bu çalışmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin uluslararası çocuk kaçırma içtihadını oluştururken yararlandığı uluslararası belgeler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin uluslararası çocuk kaçırma vakalarına ilişkin içtihadı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı ışığında Türk hukukunda uluslararası çocuk kaçırma ele alınmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Uluslararası Kaçırılan Çocukların İadesinin Normatif Çerçevesi
1.1. Birleşmiş Milletler Düzlemindeki Normatif Düzenlemeler
1.1.1. 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi
1.1.1.1. 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesinin Amacı
1.1.1.2. 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi'nin Uygulama Alanı
1.1.1.3. 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi Hükümlerinde Yer Alan Hukuki Kavram ve Tanımları
1.1.1.4. 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi Uyarınca Çocuğun İadesi
1.1.2. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi
1.1.2.1. Çocuğun Üstün Menfaati
1.1.2.2. Çocuğun Üstün Menfaatinin Birincil Planda Dikkate Alınması Hakkı (Madde 3 Paragraf 1) Genel Yorum No:14
1.1.3. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi
1.1.3.1. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi'nin 1980 Tarihli Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi ile İlişkisi
1.1.3.2. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi'nin Amacı
1.1.3.3. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi'nin Uygulama Alanı
1.1.3.4. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi Hükümlerinde Yetki Kuralları
1.1.3.5. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi Kapsamında Uygulanacak Hukuk
1.1.3.6. 1996 Tarihli Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Lahey Sözleşmesi Hükümlerinde Tanıma ve Tenfiz
1.2. Avrupa Düzlemindeki Normatif Düzenlemeler
1.2.1. Avrupa Konseyi Düzenlemeleri
1.2.1.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
1.2.1.2. Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Çocukların Velâyetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi
1.2.1.3. Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi
1.2.1.4. Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair Avrupa Sözleşmesi
1.2.2. Avrupa Birliği Düzenlemeleri
1.2.2.1. Brüksel II bis Tüzük
İkinci Bölüm
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Uluslararası Çocuk Kaçırma
2.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Odak İnceleme Maddesi: Aile Hayatına Saygı Hakkı
2.1.1. Adil Yargılanma Hakkı ile Olan İlişkisi
2.1.2. Uluslararası Çocuk Kaçırmaya İlişkin Rehber İlkeler
2.1.2.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Madde 8 Yükümlülüklerinin Uluslararası Belgeler Dikkate Alınarak Yorumlanması İlkesi
2.1.2.2. Devletin Takdir Marjı İçinde Adil Denge Kurması İlkesinin Gerekleri
2.2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında İncelenen Diğer Haklar
2.2.1. Adil Yargılanma Hakkı
2.2.1.1. Silahların Eşitliği ve Çelişmeli Yargılama İlkeleri
2.2.1.2. Aleni Yargılanma Hakkı
2.2.1.3. Makul Sürede Yargılanma Hakkı
2.2.2. Ayrımcılık Yasağı
2.2.3. Geçici Tedbir Kararları
Üçüncü Bölüm
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Standartları Işığında Türk Hukukunda Uluslararası Çocuk Kaçırma
3.1. Türk Hukukundaki Normatif Düzenlemeler
3.1.1. İlgili Anayasal Dayanaklar
3.1.1.1. Aile Hayatına Saygı Hakkı
3.1.1.2. Adil Yargılanma Hakkı
3.1.2. 5717 Sayılı Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yön ve Kapsamına Dair Kanun
3.1.3. 65/2 Sayılı Genelge
3.1.4. Çocuğun Kaçırılması ve Alıkonulması Suçu
3.2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Konu Olan Türk Mahkemesi Yargılamalarında Uluslararası Çocuk Kaçırma Kararları
3.2.1. Çocukla Kişisel İlişkide Bulunma Hakkı
3.2.2. İade Talebinde Yer Alan İddialara İlişkin Spesifik Gerekçelere Yer Verme İlkesi
3.2.3. Karar Alma Sürecinin Adil Olması
3.2.4. Hızlı Hareket Etme Yükümlülüğü
3.3. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Uluslararası Çocuk Kaçırma
3.3.1. Aile Hayatına Saygı Hakkı
3.3.1.1. Çocukla Kişisel İlişkide Bulunma Hakkı
3.3.1.2. İade Talebinde Yer Alan İddialara İlişkin Spesifik Gerekçelere Yer Verme İlkesi
3.3.1.3. Karar Alma Sürecinin Adil Olma İlkesi
3.3.1.4. Hızlı Hareket Etme Yükümlülüğü
3.3.2. Adil Yargılanma Hakkı
Sonuç
Kaynakça
Ekler
Karar Listesi
Karar Tablosu