Hukuka Aykırı Deliller ve Bu Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu, kişi güvenliği ile gerçeğin ortaya çıkartılmasına ilişkin kamusal menfaat arasında, arafta kalmış bir konudur. Konu, özellikle hukuk güvenliğinin zayıf olduğu ülkelerde özel bir öneme sahiptir ve güncelliğini sürekli olarak korumaktadır. Dr. Cem ŞENOL da bu konuyu çalışmak istediğini belirttiğinde memnuniyetle tez konusunu onayladım ve özellikle çalışma planını anlattığında elinizdeki çalışmanın Türk literatürüne ve uygulamasına önemli katkı sağlayacağından emin oldum. 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nda, 1.12.1992 tarih ve 3842 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu ile Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değişiklik ve eklemeler yapılıncaya kadar hukuka aykırı deliller ile ilgili açık bir düzenleme bulunmamaktaydı. Sadece CMUK m.238/2'de "kanun hükümleri mucibince caiz değilse" delil ikamesi talebinin reddedileceği hükme bağlanmıştı. 1.12.1992 tarih ve 3842 sayılı Kanun ile ilk kez hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesine ilişkin hükümler Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunumuza girmiştir. Söz konusu Kanun'un 24. maddesiyle CMUK m.254'e ikinci fıkra olarak "soruşturma ve kovuşturma organlarının hukuka aykırı şekilde elde ettikleri deliller hükme esas alınamaz" hükmü eklenmiştir. Yine aynı Kanun'un 13. maddesiyle CMUK'na 135/a maddesi eklenerek "yasak sorgu (ve ifade) yöntemleri" gösterilmiş ve bu yöntemlerle elde edilen ifadelerin rıza olsa dahi delil olarak değerlendirilemeyeceği hükme bağlanmıştır. 1982 Anayasası'nın 38. maddesine 3.10.2001 tarih ve 4709 sayılı Kanun'un 15. maddesiyle eklenen 3. fıkrayla Kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulguların delil olarak kabul edilemeyeceği anayasal bir ilke olarak kabul edilmiştir. 4.12.2004 tarih ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda hukuka aykırı delillere ilişkin şu hükümlere yer verilmiştir. CMK m.217/2'ye göre yüklenen suç hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebilir. Bu hükmün zıt anlamına göre hukuka aykırı bir şekilde elde edilmiş hiçbir delille yüklenen suç ispat edilemez. CMK m.230 /1-b uyarınca ise hâkim hükmünün gerekçesinde dosya içerisinde bulunan hukuka aykırı delilleri ayrıca göstermek zorundadır. Ayrıca CMK m.289'a göre, hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delile dayanması hukuka kesin aykırılık teşkil eder ve mutlak bozma nedenidir. Söz konusu yasal durumlara ait dönemlerde hukuka aykırı delillerin hükme esas alınıp alınamayacağı tartışılmıştır. 1992 yılında yapılan 3842 sayılı Kanun değişikliği ile hukukumuzda hukuka aykırı delillerin değerlendirilmesinde mutlak değerlendirme yasağı kabul edilmiş olmasına rağmen uygulama farklı yönde gelişmiştir. Uygulama ile öğreti ve yasal düzenlemelerin ters yönde gelişmesi, tüm dönemlerin değişik hukuk sistemlerinin ışığında tek bir çalışmada yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Elinizdeki çalışma bu gereksinimi karşılamaktadır. "Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Yasağı" başlıklı çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de, ceza muhakemesinin fonksiyonuna ve ispat hukukuna ilişkin genel açıklamalara yer verilmiştir. Çalışmanın İkinci Bölümü yabancı hukuk sistemlerindeki yasal duruma ve içtihatlara ayrılmıştır. Bu bölümde, Common Law sistemine tâbi olan A.B.D ve İngiltere'deki yasal düzenleme ve uygulama ile Kıta Avrupası sistemine tâbi olan Alman hukukundaki yasal duruma ve uygulamaya yer verilmiştir. Bu bölümün sonunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin konuya ilişkin yaklaşımı da detaylı bir şekilde ortaya koyulmuştur. Çalışmanın son bölümü olan Üçüncü Bölümü ise Türk hukukundaki duruma ve uygulamasına ayrılmıştır. (Önsöz'den)

İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Teorik Temeller
I. CEZA MUHAKEMESİNİN FONKSİYONU VE AMACI
A. Genel Olarak
B. Fonksiyon ve Amaç
II. İSPAT
A. Genel Olarak
B. İspatın Gerekliliği Meselesi ve İspat Külfeti Sorunu
C. İspatın Konusu
D. Ceza Muhakemesinde İspat Sistemleri
III. İSPAT ARAÇLARI: DELİLLER
A. Genel Olarak
B. Delil Türleri
C. Delilin İkamesi (Ortaya Konulması)
D. Delilin Kabul Edilebilirlik Koşulları
IV. HUKUKA AYKIRI DELİLLERİN KULLANILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ YASAĞI
A. Terim ve Kavram Sorunu
B. Delillerin Hukuka Aykırı Olarak Elde Edilmesi Yasağı
C. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı
D. Hukuka Aykırı Delillerin Yargılamada Kullanılmasına İlişkin Sistemler
İkinci Bölüm
Farklı Ülke Hukuklarında Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı
I. GENEL OLARAK
II. İNGİLİZ CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
A. Genel Olarak
B. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması Yasağı
III. AMERİKAN CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
A. Genel Olarak
B. Anayasa'nın Ek 4. Maddesinin İhlali Suretiyle Elde Edilen Delillerin Kullanılmasına Yönelik Yasak
IV. ALMAN CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA
A. Genel Olarak
B. İspat-Delil Yasakları
V. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN KONUYA İLİŞKİN YAKLAŞIMI
A. Genel Olarak
B. Normatif Temeller
C. Kavramsal Çerçeve: Delilin Adil Kullanımı
D. Adil Yargılanma Hakkının İhlaliyle Elde Edilen Delillerin Kullanılabilirliği
E. İşkence Yasağının İhlaliyle Elde Edilen Delillerin Kullanılabilirliği
F. Özel Hayatın Gizliliğinin İhlaliyle Elde Edilen Delillerin Kullanılabilirliği
Üçüncü Bölüm
Türk Hukukunda Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı
I. YASAĞIN TARİHİ GELİŞİMİ 247
A. 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Dönemi
II. 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU'NDA HUKUKA AYKIRI DELİLLERİN KULLANILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ YASAĞI
A. Genel Olarak
B. Hukuka Aykırı Delillerin Ceza Muhakemesinde Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağının Normatif Dayanakları
C. Hukuka Aykırı Delillerin Ceza Muhakemesinde Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağının Nitelik ve Kapsamı
D. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağının Benimsenme Amacı (Rasyosu)
E. Delilin Hukuka Aykırılığının Tespiti ve İspat Sorunu
F. Yetkisiz Kişilerce Elde Edilen Delillerin Kullanılması Sorunu
G. Suçlanandan Elde Edilen Beyan Delillerinin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağı
H. Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılması ve Değerlendirilmesi Yasağının Yüksek Yargı Organları Tarafından Uygulanması
I. Türemiş Delillerin Yargılamada Kullanılması
J. Rızanın Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesine Etkisi
K. Hukuka Aykırı Olduğu Tespit Edilen Delillerin Akıbeti
SONUÇ
KAYNAKÇA